Το πρόγραμμα «Ζώσα Παράδοση και Πολιτιστική Καινοτομία στην Κρήτη» είναι κάτι περισσότερο από μια σειρά εκδηλώσεων· είναι μια πρόσκληση σε προσωπική και συλλογική μεταμόρφωση. Μας καλεί να δούμε την Κρήτη – και τον εαυτό μας – με νέο βλέμμα:
– από τον τουρίστα στον προσκυνητή: να αφήσουμε πίσω μας τη βιαστική κατανάλωση τόπων και εμπειριών, και να σταθούμε με σεβασμό, χρόνο και προσευχή μπροστά στην ψυχή του τόπου.
– από τον παθητικό θεατή στον συμμέτοχο: να πάψουμε να κοιτάμε από απόσταση και να γίνουμε μέρος μιας κοινότητας που δημιουργεί, φροντίζει και μοιράζεται
– από τον καταναλωτή εικόνων στον θεματοφύλακα μνήμης: να αντικαταστήσουμε την άμεση, φευγαλέα εντύπωση με τη βαθιά, διαρκή κατανόηση και προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Σε δύο εμβληματικούς τόπους – Ιερά Μονή Τοπλού (18–24 Αυγούστου) και Ιερά Μονή Κουδουμά (25–30 Αυγούστου) – πνευματικότητα, τέχνη και τεχνολογία συναντιούνται δημιουργικά. Εδώ, η παράδοση δεν παρουσιάζεται ως ένα στατικό κειμήλιο, αλλά ως μια ζωντανή παρουσια που μπορεί να φωτίσει το παρόν και να εμπνεύσει το μέλλον.
Ο στόχος μας είναι να αναδείξουμε την παράδοση όχι ως ένα μουσειακό απολίθωμα, αλλά ως ζωντανό και δημιουργικό παρόν· μια δύναμη που μπορεί να εμπνεύσει, να ενώσει και να κατευθύνει τις κοινότητες του σήμερα.
Επιδιώκουμε να:
– Βιώσουμε ιερούς χώρους ως σχολεία κοινότητας: να τους προσεγγίσουμε ως τόπους μάθησης, διαλόγου και κοινής εμπειρίας, όπου η σιωπή, η προσευχή και η συνάντηση συνυπάρχουν.
– Ενεργοποιήσουμε τη δημιουργικότητα ως πράξη φροντίδας: να καλλιεργήσουμε την τέχνη όχι μόνο ως αισθητική έκφραση, αλλά ως χειρονομία που θεραπεύει, στηρίζει και αναζωογονεί τον άνθρωπο και τον τόπο.
– Αφήσουμε απτά και ψηφιακά ίχνη: μέσα από εκθέσεις, εκπαιδευτικό υλικό και ψηφιακά τεκμήρια που θα αποτελέσουν μαρτυρίες της κοινής μας πορείας και εργαλεία για τις επόμενες γενιές.
– Δημιουργήσουμε δίκτυα συνεργασίας που θα συνεχιστούν στο μέλλον: συνδέοντας μοναστήρια, πανεπιστήμια, καλλιτέχνες, επιστήμονες και τοπικές κοινότητες σε μια διαρκή ανταλλαγή γνώσης και εμπειρίας.
Έτσι, η παράδοση παύει να είναι μια σκιά του χθες και γίνεται ζωντανή δύναμη· μια φλόγα που φωτίζει το παρόν και μας καλεί να σταθούμε με επίγνωση, να ακούσουμε με ανοιχτή καρδιά και να δημιουργήσουμε από κοινού το αύριο.
Οι δράσεις μας δεν σταματούν με το πέρας του προγράμματος· αντίθετα, το τέλος του Αυγούστου είναι μόνο η αρχή. Όσα θα βιωθούν και θα δημιουργηθούν στους ιερούς τόπους της Κρήτης γίνονται θεμέλια για πρωτοβουλίες που θα συνεχιστούν και θα απλωθούν πέρα από τα νησιωτικά όρια.
– Ανάπτυξη μοντέλου οίκο-θεολογίας που μπορεί να εφαρμοστεί διεθνώς, συνδέοντας πνευματικότητα και περιβαλλοντική ευθύνη.
– Δημιουργία ψηφιακού αποθετηρίου που θα φυλάσσει και θα αναδεικνύει την πολιτιστική κληρονομιά, κάνοντάς την προσβάσιμη σε κοινότητες, ερευνητές και δημιουργούς παγκοσμίως.
– Σύσταση διεθνούς δικτύου συνεργασιων, μοναστηριών, πανεπιστημίων και καλλιτεχνών για ανταλλαγή γνώσης, εμπειριών και συνεργασιών.
– Αξιοποίηση των εμπειριών για την ανάπτυξη πολιτιστικής διπλωματίας και αειφόρου περιφερειακής ανάπτυξης, με επίκεντρο τον σεβασμό στον τόπο και τον άνθρωπο.
–Ενίσχυση και ανάπτυξη των σχέσεων ανάμεσα στην Εκκλησία και τους πολιτιστικούς φορείς, ώστε να δημιουργούνται συνέργειες που μετατρέπουν τον ιερό χώρο σε πεδίο δημιουργικού διαλόγου, εκπαίδευσης και καλλιτεχνικής έκφρασης.
– Παραγωγή ντοκιμαντέρ που θα αφηγείται την πορεία, τις ιστορίες και τις φωνές του προγράμματος, διασφαλίζοντας ότι η εμπειρία θα ταξιδεύει σε ευρύτερο κοινό.
– Δημιουργία ή συμμετοχή σε διεθνές φεστιβάλ πολιτισμού, τέχνης και πνευματικότητας, όπου η Κρήτη θα είναι τόπος συνάντησης δημιουργών και κοινοτήτων από όλο τον κόσμο.
Με αυτό τον τρόπο, η Κρήτη γίνεται όχι μόνο τόπος έμπνευσης, αλλά και εργαστήριο διεθνών ιδεών, πρακτικών και καινοτομιών που μπορούν να ριζώσουν οπουδήποτε υπάρχει ανάγκη για γέφυρες μεταξύ πολιτισμού, πνευματικότητας και οικολογίας.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όσους θέλουν να ζήσουν την Κρήτη με διαφορετικό βλέμμα:
– σε καλλιτέχνες και δημιουργούς που αναζητούν έμπνευση
– σε ερευνητές και φοιτητές θεολογίας, ιστορίας, πολιτισμού
– σε τοπικές κοινότητες που θέλουν να συνδεθούν και να δημιουργήσουν
– σε ταξιδιώτες που αναζητούν εμπειρίες πέρα από τον μαζικό τουρισμό
– σε φορείς πολιτισμού και εκπαιδευτικά ιδρύματα
Ενώ, για τους μικρούς προσκυνητές, ειδικοί παιδαγωγοί από το Εργαστηρίου Παιδαγωγικής Έρευνας και Εφαρμογών, Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας και Παραγωγής Εκπαιδευτικού Υλικού της Θρησκευτικής Αγωγής έχουν ετοιμάσει ένα πρόγραμμα δημιουργικών δραστηριοτήτων: ζωγραφική, κεραμική, παιχνίδια εξερεύνησης, θεατρικά δρώμενα και εργαστήρια αφήγησης, σχεδιασμένα να καλλιεργήσουν τη φαντασία, τη συνεργασία και την αγάπη για τον τόπο, το περιβάλλον και την πίστη καθ’ όλη τη διάρκεια του εργαστηρίου.