Βιωματικό εργαστήριο έρευνας, καλλιτεχνικής δημιουργίας
και ανάδειξης των άυλων στοιχείων εικονο-γραφικής τέχνης
στα κεντρικά Αστερούσια Όρη
Μια εμπειρία βιωματικής έρευνας και σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας για τη μελέτη των βαθύτερων προσεγγίσεων γύρω από την ΕΙΚΟΝΑ, διοργανώνεται, στα κεντρικά Αστερούσια Όρη, το διάστημα μεταξύ 16 με 23 Αυγούστου 2023, όπου, ακαδημαϊκοί εικαστικών, καθηγητές θεολογίας και φοιτητές συναντιούνται με μοναχούς, τοπικούς φορείς, λαογράφους και αγιογράφους, για να μελετήσουν βιωματικά την αρχέγονη ανάγκη του ανθρώπου να εικονοποιει θεατές και αθέατες πτυχές της καθημερινότητας και της λατρευτικής ζωής.
Ενώ, παράλληλα, μέσω του διεπιστημονικού διαλόγου που αναπτύσσεται, οι συμμετέχοντες προσδοκούν να αναδείξουν τα άυλα στοιχεία τοπικής εικονογραφικής τέχνης που εντοπίζονται στα ορθόδοξα πολιτιστικά μνημεία της περιοχής και να συμβάλουν στην ψηφιακή τεκμηρίωση, ανάδειξη και διαφύλαξη της τέχνης της νωπογραφίας στα κεντρικά Αστερούσια.
επισημη εναρξη εργασιων
Days
Hours
Minutes
Seconds
μετοχι τριων ιεραρχων, λουσουσι, αστερουσια
- ΜΟΝΗ ΚΟΥΔΟΥΜΑ
- ΛΟΥΣΟΥΔΙ
- ΚΑΠΕΤΑΝΙΑΝΑ
- ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
- ΑΒΒΑΚΟΣΠΗΛΙΟ
- ΜΟΝΗ ΚΟΥΔΟΥΜΑ
- ΛΟΥΣΟΥΔΙ
- ΚΑΠΕΤΑΝΙΑΝΑ
- ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
- ΑΒΒΑΚΟΣΠΗΛΙΟ
- ΛΟΥΣΟΥΔΙ
- ΚΑΠΕΤΑΝΙΑΝΑ
- ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
- ΑΒΒΑΚΟΣΠΗΛΙΟ
- ΛΟΥΣΟΥΔΙ
- ΚΑΠΕΤΑΝΙΑΝΑ
- ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
- ΑΒΒΑΚΟΣΠΗΛΙΟ
«Εδώ στα Αστερούσια, στη νοτιότερη οροσειρά της Ελλάδος και της Ευρώπης, στην τοποθεσία Λουσούδι, στην Ιερά Μονή των Τριών Ιεραρχών, έζησε, το β΄ μισό του 14ου αιώνα, ο λόγιος ιερωμένος Ιωσήφ Φιλάγρης, ιδρύοντας ένα ανώτατο πνευματικό κέντρο…».
«θρεμμένος με τον Όμηρο, τον Αριστοτέλη και τη βυζαντινή γραμματεία», κατέφυγε στην απρόσιτη περιοχή των Αστερουσίων και ίδρυσε σχολή πανεπιστημιακού επιπέδου, στην οποία δίδασκε κείμενα Πατέρων και ανώτερα μαθήματα θεολογίας, φιλοσοφίας, αστρονομίας, γραμματικής και ιατρικής.»
Ζαχαρίας Καλοχριστιανάκης
ιΣΤΟΡΙΚΟΣ & ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
01
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
02
ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
03
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
ΨΗΦΙΑΚΑ
ΜΕΣΑ
ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ
04
ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ
ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΚΑΙ
ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ
ΤΟΠΟ
Εργαστήριο
Βυζαντινής Βιβλιοδεσίας
Πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2022 στην Ιερά Μονή Κουδουμά με φοιτητές από το Εργαστήριο Νωπογραφίας και Τέχνης των Φορητών Εικόνων, Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Αθήνας, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Δημοσθένη Αβραμίδη.
2022
ιουνιοσ
Σταθμοί Εργασίας
Λουσούδι
Ιερό Μετόχι Τριών Ιεραρχών
Μοναστήρι
Αγίου Ιωάννου
Ιερά Μονή
Κουδουμά
Ιερός Ναός
Αρχαγγέλου Μιχαήλ
Ιερός Ναός Παναγίας
Καπετανιανών, Μονή του Κύριε Ελέησον
Αββακόσπηλιο
Σπήλαιο Αγίου Κοσμά
Πυλώνες Εργασίας
Εικαστικά
Αγιογραφία, νωπογραφία, εικαστικές αρχές σχεδίου, σύνθεσης και χρώματος στην ελληνική ζωγραφική παράδοση
100%
Ψηφιακή τέχνη, τεκμηρίωση και σύγχρονα εργαλεία επικοινωνία
Οπτικοακουστική τεκμηρίωση, τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και επαυξημένης πραγματικότητας (AR)
100%
Ορθόδοξη Θεολογία
Θεολογία της εικόνας, συμβολισμοί στην Βίβλο και τον σύγχρονο πολιτισμό, ψηφιακή έρευνα και σπουδή χειρογράφων
100%
Κάθε ένας πυλώνας πλαισιώνεται από ακαδημαϊκούς και φοιτητές από τρία πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας μας (1. Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθήνας, 2. Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 3. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Η διεπιστημονικότητα του εγχειρήματος δημιουργεί ένα ζωντανό και δυναμικό περιβάλλον εκπαίδευσης και πολιτισμικής αναφοράς, ικανό να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις -περιφερειακής- ανάπτυξης ενός δυναμικού Κέντρου Ερευνών και Καλλιτεχνικής Δημιουργίας κατά τα πρότυπα “Προγραμμάτων Καλλιτεχνικής Έρευνας και Φιλοξενίας – Art Residency”. Ενώ συγκεκριμένα:
- Αφού διερευνήσουμε εμπειρικά τα υλικά και άυλα στοιχεία εικονογραφικής τέχνης στα Κεντρικά Αστερούσια Όρη της Κρήτης,
- και δούμε στην πράξη τις προκλήσεις εικαστικής δημιουργίας μεταξύ Ορθόδοξης παράδοσης και σύγχρονου πολιτισμού,
- θα παράξουμε οπτικοακουστικό περιεχόμενο για την ανάδειξη και εξωστρέφεια της τοπικής -καλλιτεχνικής- δραστηριότητας μεταξύ αυτών: 1. Nτοκιμαντέρ έρευνας και τεκμηρίωσης, 2. Έκδοση βιβλίου / λεύκωμα 3. Ηλεκτρονική πλατφόρμα πληροφόρησης.
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
ΑΠΟ ΧΩΜΑ
ΚΑΙ ΑΠΟ ΧΡΩΜΑ
ΨΗΦΙΑΚΩΝ
ΜΕΣΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ
ΖΩ-ΓΡΑΦΙΚΗΣ
Τεχνη και τεχνικη νωπογραφιασ
ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ
Παράλληλα μαζί με τους έξι επιβλέποντες καθηγητές, θα μοιραστούν προσεγγίσεις και προβληματισμούς μεταξύ Ορθόδοξης θεολογίας, εικαστικών και ψηφιακής τεχνολογίας, ενώ τοπικοί παράγοντες και μοναχοί θα μυήσουν τους συμμετέχοντες στην πνευματικότητα των Αστερουσίων, στην τοπική λαογραφία, γαστρονομία και τοπική πολιτιστική δραστηριότητα. Για τη βέλτιστη τεκμηρίωση και επικοινωνιακή στρατηγική προβολής της δράσης όλες οι ενέργειες και δραστηριότητες θα κινηματογραφιθούν από εξειδικευμένο τηλεοπτικό συνεργείο.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΨΗΦΙΑΚΑ ΜΕΣΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ
ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ
1. ΑΠΟ ΧΩΜΑ ΚΑΙ ΑΠΟ ΧΡΩΜΑ: Εργαστήριο αναζήτησης πετρωμάτων και πειραματική παρασκευή χρωμάτων.
2. ΜΕΤΑΞΥ ΟΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΑΟΡΑΤΟΥ: Εργαστήριο Ψηφιακών μέσων και επικοινωνίας, παραγωγής οπτικοακουστικού περιεχομένου, δεδομένων και κινηματογράφησης ντοκιμαντέρ έρευνας και τεκμηρίωσης.
3. ΖΩ-ΓΡΑΦΙΚΗΣ: Εργαστήριο νωπογραφικής τέχνης και τεχνικής. Μελέτη των εικαστικών αρχών σχεδίου, σύνθεσης και χρώματος στην Ελληνική Ζωγραφική Παράδοση και ειδικότερα στα Αστερούσια.
4. ΛΟΓΟΣ & ΕΙΚΟΝΑ: Εργαστήριο -σύγχρονου- θεολογικού λόγου και οπτικού πολιτισμού/
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Τα άυλα στοιχεία εικονογραφικής τέχνης, τεχνολογίας υλικών και αρχέγονης εικαστικής τεχνοτροπίας και παράδοσης χάνονται με την έλευση των σύγχρονων εργαλείων. Για τον λόγο αυτό προσδοκούμε τη συaνάντηση καθηγητών, ερευνητών, καλλιτεχνών, φοιτητών και μαθητών με τοπικούς πληθυσμούς της περιοχής των Αστερουσίων, με στόχο:
- Την βιωματική επαφή, μελέτη, αναζήτηση άυλων πολιτισμικών στοιχείων αρχαίας τοιχογραφικής τέχνης στην τοπική περιοχή
- Την γνωριμία με την επιστήμη και την τεχνολογία υλικών της τοιχογραφικής τέχνης με βάση τη νωπογραφία. Αισθητική καλλιέργεια με βάση τις αρχές σύνθεσης, σχεδίου και χρώματος της ελληνικής παράδοσης στη ζωγραφική.
- Αναζήτηση τοπικών ορυκτών γαιών για τον πειραματισμό παρασκευής τοπικών χρωμάτων.
- Την πολυμεσική τεκμηρίωση και τις προοπτικές του ψηφιακού μετασχηματισμού στην εικαστική έρευνα και την καλλιτεχνική δημιουργία.
- Εφαρμογή καινοτόμων τεχνικών εικονογραφίας και ψηφιακής αποκατάστασης/αναπαράστασης τοιχογραφιών με έμφαση σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και επαυξημένης πραγματικότητας AR για την εύρεση ελλειπόντων τμημάτων και ενδοσυμπλήρωση περιεχομένου (inpainting) για τη διασφάλιση των πρακτικών, γνώσεων και δεξιοτήτων στις επόμενες γενεές.
- Την θεολογική & πολιτισμική τεκμηρίωση των εικονογραφικών αναφορών της περιοχής.
- Την κινηματογραφική τεκμηρίωση για τη βέλτιστη επικοινωνιακή στρατηγική προβολής της δράσης, αξιοποιώντας τους συμμετέχοντες σε όλες τις φάσεις της κινηματογραφικής διαδικασίας, μέσω του εργαστηρίου παραγωγής ντοκιμαντέρ έρευνας και τεκμηρίωσης.
- Την ανάπτυξη κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού για την μεταλαμπάδευση των γνώσεων και τεχνικών σε μαθητές.
ΨΗΦΙΑΚΑ ΜΕΣΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ
Θα χρησιμοποιήσουμε ψηφιακά μέσα καταγραφής ήχου και εικόνας, από το οποίο υλικό θα παραχθεί το περιεχόμενο τεκμηρίωσης της δράσης και η κινηματογραφική παραγωγή ντοκιμαντέρ έρευνας. Θα εξοικειωθούμε σε εύκολες τεχνικές φωτογράφισης και καταγραφής ήχου. Σε όλα τα παραπάνω στάδια θα εξετάσουμε τις προοπτικές του ψηφιακού μετασχηματισμού στην προαγωγή της προσπάθειας διαφύλαξης και ανάδειξης στοιχείων πολιτιστικής παράδοσης και παρακαταθήκης.
Οι συμμετέχοντες, επίσης, θα πειραματιστούν σε καινοτόμες τεχνικές ψηφιακής τεκμηρίωσης και ψηφιακής αποκατάστασης/αναπαράστασης των τοιχογραφιών με έμφαση σε τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και επαυξημένης πραγματικότητας (AR) για την εύρεση ελλειπόντων τμημάτων και την ενδοσυμπλήρωση περιεχομένου (inpainting) για τη διασφάλιση των πρακτικών, των γνώσεων και των δεξιοτήτων στις επόμενες γενιές. Προβλέπεται ανάπτυξη κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού για την μεταλαμπάδευση των γνώσεων σε μαθητές.
Τέλος, για τη βέλτιστη τεκμηρίωση και επικοινωνιακή στρατηγική προβολής της δράσης όλες οι ενέργειες και δραστηριότητες θα κινηματογραφηθούν από εξειδικευμένο τηλεοπτικό συνεργείο.
ΠΕΡΙΗΓΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ
Στο περιθώριο των εργασιών προβλέπεται εκδρομή, εν πλώ, “στα βήματα του Αποστόλου Παύλου”, όπου μέσα από κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό ο Καθ. Σωτήριος Δεσπότης με την συμβολή του Αρχιμ. Μακαρίου θα μας περιηγήσουν στα νότια παράλια της Κρήτης, όπου η επίσκεψη του Απ. Παύλου στάθηκε η αφορμή για την εξάπλωση του Χριστιανισμού στον ελλαδικό χώρο.
Επίσης, προσδοκούμε την επαφή με τοπικούς φορείς, κατοίκους και επαγγελματίες του τόπου, να μοιραστούμε γνώσεις & εμπειρίες με τοπικούς παράγοντες και να γνωρίσουμε την τοπική δραστηριότητα ώστε να θέσουμε τις προϋποθέσεις κοινής συνεργασίας για τον κοινό στόχο της αποκεντρωμένης κοινωνικής ανάπτυξης και πολιτιστικής επιχειρηματικότητας.
“Παιδεία, τέχνη, γράμματα, θεολογία, παρατήρηση της φύσης και μελέτη των επιστημών: Με αυτά τα μέσα, ο Ιωσήφ Φιλάγρης, απαντά στις προκλήσεις του καιρού του και μετατρέπει την έρημο σε ζωντανή κοινωνία. Ο τρόπος με τον οποίο μελετά, κατα-γράφει, αντι-γράφει, μετα-γράφει και εναποθέτει τα δεδομένα πνευματικής παρακαταθήκης στην αιωνιότητα, φανερώνει την εξοικείωσή του με τα εργαλεία και τα μέσα της εποχής του, αλλά και την αγωνία του για τη διαφύλαξη και την προαγωγή της παιδείας και των ελληνικών γραμμάτων… Προσκαλούμε, λοιπόν, την ακαδημαϊκή κοινότητα, τοπικούς φορείς, οργανισμούς και ερευνητές να συνδράμουν από κοινού στην προσπάθεια αναγέννησης του σπουδαίου κέντρου γραμμάτων και παιδείας των βυζαντινών χρόνων και αναμένουμε κάθε πρόταση ή δραστηριότητα η οποία μπορεί να πρεσβεύει και διακονεί όχι μόνο την εκκλησία αλλά και την παιδεία…”
Αρχιμ. Μακαριος Σπυριδακηςηγούμενοσ ι. μ. Κουδουμα 
"
κτῆσαι ἐν τῇ καρδίᾳ σου τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου σου
κτῆσαι ἐν τῇ καρδίᾳ σου τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου σου
Όσιος Εφραίμ
Ο ΣΥΡΟΣ
Με την υποστήριξη:
